در هر سنی که باشیم گاهی اوقات در زندگی یا کار به نقطه ای می رسیم که نمی دانیم چه باید کرد. شاید در ابتدای مسیر جدیدی هستیم و می خواهیم تصمیم درستی بگیریم؛ شاید مسیر را رفته ایم و به در بسته خورده ایم؛ شاید هم شروع کرده ایم اما سرعت پیشرفتمان کم است و می خواهیم کسی کمک مان کند که سریعتر به هدفمان برسیم. اینجا می تواند لحظه ورود لایف کوچ به زندگی ما باشد.
لایف کوچ یا مربی زندگی کسی است که با مهارت و تخصصش به شما کمک می کند نورافکنی را بر روی مسائل خود انداخته، خودتان و چالش تان را بهتر بشناسید و از درون خودتان، بهترین راهکار را برای رسیدن به هدفتان انتخاب کنید. لایف کوچ سپس در کنارتان خواهد بود تا نسبت به اهدافتان متعهد باشید و در جهت رسیدن به آن گام بردارید. یک کوچ خوب می تواند برای همیشه زندگی شما را تغییر دهد. در این مقاله، ابتدا می خواهیم ببینیم لایف کوچینگ چیست و چه تاثیراتی بر زندگی ما خواهد داشت.
کوچینگ زندگی به چه معناست؟
اما کوچینگ چیست؟ کوچینگ یک مهارت است و مانند تمامی مهارت ها نیاز به تمرین دارد. لایف کوچینگ عبارتی حاوی دو واژه است: لایف به معنای زندگی و دیگری کوچینگ. پس معنی لایف کوچینگ به زبان فارسی می شود کوچینگ زندگی.
فدراسیون بین المللی کوچینگ (ICF) تعریف زیر را از کوچینگ ارائه داده است:
همکاری با مراجعان در فرایندی تفکر برانگیز و خلاقانه که به آنها الهام می بخشد تا پتانسیل شخصی و حرفه ای خود را به حداکثر برسانند.
لایف کوچینگ در واقع یک گفتگوی بالغانه میان دو فرد بزرگسال است که نهایتا باعث ایجاد آگاهی جدید در مراجع و حرکت رو به جلوی او به سمت هدفش می شود.
در فرآیند کوچینگ زندگی یا لایف کوچینگ، مربی یا کوچ زندگی به افراد کمک می‌کند تا در بخش‌های مختلف زندگی خود که نیاز به وضوح ذهنی یا بهبود عملکرد دارند، پیشرفت کنند. این بخش‌ها شامل مواردی مانند انتخاب‌های دشوار، مسائل خانوادگی، مسائل حرفه‌ای، مسیر شغلی، سلامت، روابط، رشد شخصی و بسیاری موارد دیگر هستند.
استفاده از خدمات کوچینگ، نه تنها برای افراد عادی، بلکه برای مدیران، صاحبان کسب و کار، سلبریتی‌ها و رهبران دولتها نیز بسیار مفید است. در واقع، کوچینگ به این افراد کمک می‌کند تا به بهترین نحو ممکن از ظرفیت‌های خود استفاده کنند و به رشد و پیشرفت شخصی و حرفه‌ای خود برسند.
لایف کوچ کیست؟
حالا باید ببینیم لایف کوچ یعنی چه؟ لایف کوچ حرفه ای (professional life coach) کسی است که دوره مهارتهای کوچینگ را گذرانده باشد و با تعریف صحیح کوچینگ، شایستگیهای بنیادی کوچینگ و کد اخلاقی کوچهای حرفه ای آشنایی کامل داشته باشد. در مقاله ای به طور کامل توضیح داده ام که کوچ و کوچینگ چیست. اگر با این مفهوم آشنایی کامل ندارید پیشنهاد می کنیم این مقاله را مطالعه کنید.
کوچ حرفه ای به مراجع کمک می کند پتانسیلهای شخصی و حرفه ای خود را عملی نماید. لایف کوچ به مراجع کمک می کند تا در زمینه چالش اش به آگاهی لازم برسد و اقدام ضروری را برای حل آن انجام دهد. حاصل کار لایف کوچ برای مراجع این است:
- آگاهی بیشتر
- اقدام رو به جلو
انواع لایف کوچینگ چیست؟
کوچها بر اساس رویکرد و تخصصی که در صنعت کوچینگ دارند، در شاخه خاصی از لایف کوچینگ فعالیت کنند. لایف کوچینگ بسیار گسترده است و حوزه های کاری بسیاری دارد. ما در اینجا برخی از پرکاربردترین انواع لایف کوچینگ را معرفی می کنیم:
کوچ زندگی چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
بر اساس استاندارد فدراسیون بین المللی کوچینگ (بالاترین مرجع نظارتی کوچهای حرفه ای در دنیا) کوچ حرفه ای باید شایستگیهای بنیادی کوچینگ (صلاحیتهای کوچینگ حرفه ای) زیر را دارا باشد:
- کوچ عملکردی اخلاق مدار دارد. کوچ در تعامل با مراجعان و اسپانسر آنها صداقت دارد. اصل محرمانگی را رعایت می کند و به تفاوت بین کوچ، مشاور و تراپیست واقف است. در صورت نیاز، مراجع را به افراد متخصص در حرفه های حمایتی ارجاع می دهد. در ضمن، کوچ حرفه ای کد اخلاقی مربوط به رشته اش را رعایت می کند.
- کوچ ذهنیتی مبتنی بر منتورینگ دارد. می داند مراجع مسئول انتخاب های خویش است. به عنوان یک مربی یا منتور، همواره در حال یادگیری و تلاش برای رشد خویش است.
- کوچ در تنظیم و حفظ قرارداد با مراجع خودش دقت می کند. کوچ درباره تمام دستورالعملها و پارامترهای کلی و جزئی فرایند کوچینگ و نیز هر جلسه کوچینگ، با مراجع به توافق می رسد و به آن توافق پایبند است.
- کوچ، رابطه ای مبتنی بر احساس اعتماد و امنیت برای مراجع خود ایجاد می کند. کوچ در رفتار حرفه ای خود، حمایت، همدلی و اهمیت دادن به مراجع را نشان می دهد و از این طریق محیطی فراهم می کند که مراجع بتواند حرف دلش را بزند و به باورها، ارزشها و چالشهای واقعی اش آگاه شود و در راستای هدفش قدم بردارد.
- کوچ توجه خود نسبت به مراجع را به طور کامل حفظ می کند. کوچ به دور از تعصب، انعطاف پذیر، آرام، منطقی و با اعتماد به نفس است. کوچ در جلسه با مراجع حضور کامل دارد.
- کوچ فعالانه گوش می دهد. کوچ به واژگان، احساسات ، تغییرات انرژی و نشانه های غیرکلامی مراجع توجه می کند و از آنها استفاده می کند تا در مراجع آگاهی ایجاد کند.
- کوچ آگاهی مراجع را بر می انگیزد. کوچ با استفاده از ابزار و تکنیک هایی مثل سوالات قدرتمند، سکوت، استعاره و تشبیه، بصیرت و یادگیری مراجع را ارتقا می دهد، او را به چالش می کشد و کمکش می کند به سطح آگاهی جدیدی برسد.
- کوچ رشد شخصی مراجع را تسهیل می کند. کوچ به استقلال مراجع در طراحی اهداف و اقدامات ضروری برای رسیدن به هدف باور دارد و به مسئولیت پذیری او احترام می گذارد. لایف کوچ حرکت رو به جلو را از مراجع می خواهد و حمایت مورد نیاز را انجام می دهد. همچنین، از پیشرفت و تغییر مراجع تجلیل می کند.
چه زمانی به لایف کوچ نیاز داریم؟
طبق آمارهای فدراسیون جهانی کوچینگ یا همانICF، وجود این پنج مورد نشان می دهد که کوچینگ لایف برای شما مفید و موثر خواهد بود.
- در انتخابهایتان گیر کرده اید
- می خواهید یک رویای بزرگ را دنبال کنید
- می خواهید به بهترین نسخه خودتان تبدیل شوید
- دنبال رشد حرفه ای و شغلی هستید
- می خواهید اعتماد به نفستان بالا رود
تفاوت لایف کوچ با مشاور (مشاور تحصیلی، مشاور خانواده و …) چیست؟
همه ما برای حل چالشهایمان می توانیم به متخصصان مختلف مراجعه کنیم. مثلا در زمینه بازاریابی، می توانیم در سمینار یک سخنران بازاریابی شرکت کنیم، در کلاس مدرس بازاریابی ثبت نام نماییم؛ از مشاور بازاریابی راه حل بگیریم؛ یا با کوچ بازاریابی کار کنیم. اما نوع خدمات رسانی این افراد با هم متفاوت است.
- سخنران، طبیعتا سخنرانی می کند و نظرات او را مخاطبان می شنوند.
- مدرس، موضوع را در شکلی ساختارمند آموزش می دهد.
- مشاور، برای چالش ما، راه حلهای آماده و تجربی ارائه می دهد.
- اما کوچ بازاریابی با ما گفتگو می کند تا خودمان راه حل انحصاری خودمان را پیدا کنیم.
نکته کلیدی این است که لایف کوچ، نه آموزش می دهد و نه مشاوره. کوچ راه حل به مراجع ارائه نمی کند. بلکه لایف کوچ با تکنیکها و تخصصی که دارد به مراجع کمک می کند خودش، راه حل اختصاصی خودش را پیدا کند.
ممکن است بگویید: مگر می شود؟ چطور؟!
اینجاست که صلاحیتهای بنیادی کوچینگ و مهارتهای کوچینگ حرفه ای وارد عمل می شود! لایف کوچ اعتقاد دارد هر انسانی کامل، خلاق و توانمند است و وقتی خودش راه حل خودش را انتخاب کند، طبق اصل استقلال (autonomy) در روانشناسی، در این شرایط فرد، تعهد بیشتری به اقدام اجرای آن تصمیم خواهد داشت.
نکته جالب این است که بسیاری از افرادی که سراغ لایف کوچ می آیند، افرادی هستند که آموزشها، مشاوره ها و توصیه های معمول برایشان جواب نداده و برای همین به کوچ حرفه ای مراجعه می کنند تا بتوانند راه حل انحصاری و خاص خودشان را پیدا کنند.
تفاوت لایف کوچ با تراپیست چیست؟
بسیاری از مردم فکر می کنند لایف کوچ کاری شبیه درمانگر انجام می دهد اما باید بدانیم سبک کار آنها کاملا متفاوت است. در تراپی غالبا تاکید بر گذشته مراجع بوده و اساس کار، شناسایی اختلالات و ریشه مشکلات گذشته است. در حالیکه در کوچینگ تمرکز روی حال و آینده مراجع بوده و کوچ با پرسشهای عمیق، مراجع را به سمت آگاهی سوق داده و به او کمک می کند با تعیین اهداف برای آینده بهتر اقدام کند.
شاید در جلسه کوچینگ، برای دقایق محدودی، به منظور غلبه بر باورهای محدود کننده مراجع، گریزی به گذشته زده شود، اما حرکت از لحظه اکنون به آینده مطلوب مراجع صورت می گیرد. در ضمن توجه کنید، کوچ به هیچ عنوان مشاوره روانشناسی یا درمان ارائه نمی دهد.
نکته مهم در لایف کوچینگ
اگر روند زندگی مراجع مختل شده باشد، یا درگیر اختلالات عملکردی و روانی باشد (مثلا افسردگی، اضطراب شدید، اعتیاد، خودکشی و …) باید به مشاور یا تراپیست مراجعه کند. اما اگر مراجع اختلال عملکردی یا روانی شدید ندارد و صرفا می خواهد به عملکرد حداکثری برسد، کار با کوچ می تواند انتخاب مناسب باشد. نکته دیگر این است که در جریان جلسات کوچینگ، کوچ حرفه ای آموزش دیده متعهد است اگر تشخیص داد مراجع نیاز به درمان دارد، او را به تراپیست معرفی کند.
در ضمن، کوچینگ، رشته های تخصصی دیگر مثل بیزنس کوچینگ یا کوچینگ مدیران عالی یا کوچینگ سازمانی و … هم دارد که فضایی کاملا متفاوت از مشاوره روانشناسی دارند.
در عین حال، باید توجه داشت که تراپیست دارای تحصیلات دانشگاهی در رشته روانشناسی (یا در برخی کشورها، رشته های مشابه دیگر است) و برای فعالیت نیاز به مجوز از سازمان مربوطه دارد. در حالیکه در این لحظه که این مقاله را می خوانید، هر کسی می تواند خود را کوچ بنامد بدون اینکه دوره ای دیده باشد یا تحصیلات مرتبط داشته باشد. اما چطور می توان کوچهای حرفه ای و آموزش دیده را شناخت؟ در ادامه توضیح خواهیم داد.
در جلسات لایف کوچینگ چه می گذرد؟
جلسه لایف کوچینگ در واقع یک گفتگوی بالغانه بین کوچ و مراجع است که ساختار و ویژگیهای خاصی دارد. ابتدا، کوچ و مراجع درباره هدف کلی قرارداد کوچینگ به توافق می رسند و آنچه مراجع دنبالش است، شفاف می گردد: مثلا افزایش بهروری، بهبود مهارتهای مدیریتی، رشد کسب و کار، افزایش اعتماد به نفس و … .
سپس مراجع و کوچ در فضایی امن و آرام در زمان توافقی به صورت حضوری یا آنلاین جلسات خود را برگزار می کنند (هر جلسه معمولا 30-60 دقیقه است). در ابتدای هر جلسه، مراجع چالش خود را مطرح می کند، کوچ و مراجع برای جلسه هدف گذاری می کنند، کوچ از مهارتهای کوچینگش استفاده می کند تا سطح آگاهی مراجع را نسبت به موضوع بالا ببرد، و نهایتا در انتهای جلسه، مراجع متعهد می شود برای حرکت به سمت هدفش اقدامی انجام دهد. کل این فرایند در جلسات بعدی هم تکرار می شود و نهایتا مراجع قدم به قدم به هدفش نزدیکتر و نزدیکتر می گردد.
سه نکته اساسی در رفتار کوچ حرفه ای در جلسات نمایان است:
- کوچ باور دارد مراجع کامل، خلاق و توانمند است و خودش راه حل را درون خود دارد. اما به تنهایی نمی تواند مشکل و راه حل را ببیند و در این زمینه نیاز به کمک بیرونی دارد. کوچ به مراجع، توصیه و مشاوره نمی دهد بلکه با تکنیکهای کوچینگ کمکش می کند خودش به راه حل درست خودش برسد.
- گوش دادن فعال یکی از مهمترین ویژگیهای یک کوچ حرفه ای است که کوچ برایش آموزش فراوان دیده است تا بتواند آنچه مراجع در کلمات و در زبان بدن، لحن و صوت او پنهان مانده را بشنود . سپس با بازگویی ماهرانه چه بسا باعث روشن شدن نقاط کور مسئله برای مراجع می شود.
- کوچ با پرسشهای قدرتمند و فکر شده در زمان و جای مناسب، مراجع را به خلق ایده های جدید و تفکر عمیق وا می دارد. عدم قضاوت و ایجاد فضای امن توسط کوچ باعث پاسخگویی صادقانه مراجع شده و در تسهیل رشد او موثر است
نهایتا، در جریان جلسات لایف کوچینگ، مراجع به آگاهی جدیدی درباره خودش و دیگران و جهان اطرافش می رسد و برای رسیدن به اهدافش متعهد به اقدام می گردد.
از جمله مزایایی که مراجعان جلسات لایف کوچینگ اعلام کرده اند در نتیجه کوچینگ برایشان حاصل شده، در زیر به برخی اشاره می کنیم:
- شناسایی و انتخاب اهداف زندگی
- بهبود روابط
- افزایش اعتماد به نفس
- بهبود بهره وری
- تقویت مهارتهای مدیریت و رهبری
- انتخابها و تصمیمات دشوار
- شناسایی باورهای محدود کننده و بلوکهای ذهنی و تلاش برای تغییرمثبت آنها
- غلبه بر ترسها و موانع با ریشه یابی آنها
- سامان دهی آشفتگی های ذهنی
- ایجاد تعادل در زندگی و کسب و کار
- مدیریت مالی در زندگی خود
- کشف ارزشهای وجودی
- کسب و ارتقای مهارت اقدام گرایی
- تغییر سبک زندگی
- افزایش رضایت مندی مراجع از زندگی نسبت به قبل از جلسات کوچینگ
آمار و نتایج استفاده از لایف کوچینگ
کوچینگ و تحول در زندگی افراد نشان‌دهنده اثرات قابل‌توجه این حرفه بر بهبود کیفیت زندگی است. کار با یک لایف کوچ می‌تواند به طور چشمگیری مسیر زندگی را تغییر دهد و به افراد کمک کند به اهداف شخصی و حرفه‌ای خود دست یابند. لایف کوچینگ با ارائه راهکارهای مؤثر و عملی، تبدیل به یک صنعت میلیارد دلاری شده و روزانه هزاران نفر را به جستجوی آنلاین برای دریافت خدمات کوچینگ زندگی مثبت سوق می‌دهد.
طبق آمارهای موجود، 80 درصد از کسانی که با یک لایف کوچ کار کرده‌اند، بهبود قابل توجهی در اعتماد به نفس خود تجربه کرده‌اند. همچنین 70 درصد از این افراد شاهد پیشرفت در عملکرد کاری، روابط فردی و مهارتهای ارتباطی خود بوده‌اند. این دستاوردها نه تنها در زمینه‌های شخصی قابل مشاهده هستند، بلکه به کاهش استرس، افزایش تاب‌آوری، و بالا بردن سطح رضایت از زندگی کمک می‌کنند.
از نظر اقتصادی نیز، کوچینگ یک سرمایه‌گذاری سودآور به شمار می‌رود؛ به‌طور متوسط، بازگشت سرمایه در کوچینگ هفت برابر هزینه‌های انجام‌شده است. 68 درصد از مراجعان اعلام کرده اند که هزینه‌های پرداخت‌شده برای خدمات کوچینگ به طور کامل به آنها بازگشته است، که این امر یکی از دلایل کلیدی محبوبیت کوچینگ زندگی مثبت محسوب می‌شود.
میزان بالای رضایت از خدمات کوچینگ لایف نیز قابل توجه است؛ 99 درصد از مراجعان از تجربه کوچینگ خود رضایت دارند یا بسیار راضی هستند. این سطح از رضایت و تأثیرگذاری، کوچینگ و تحول در زندگی را به راهکاری مؤثر و طولانی‌مدت برای بهبود جنبه‌های مختلف زندگی تبدیل کرده است. بهبود در تعادل کار و زندگی، افزایش سلامت روانی، و تقویت مهارتهای بین‌فردی تنها بخشی از نتایج مثبتی هستند که برای افراد در چرخه زندگی لایف کوچینگ تاثیرگذار است.
اگر به دنبال ایجاد تغییرات مثبت و پایدار در زندگی خود هستید، زیرا کوچینگ زندگی می‌تواند ابزار قدرتمندی برای دستیابی به موفقیت و رشد فردی باشد.
هزینه جلسات کوچینگ چقدر است؟
هزینه کوچینگ به چه مواردی بستگی دارد؟ عوامل بسیاری در میزان هزینه جلسات کوچینگ تاثیر دارند که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نوع کوچینگ مورد نیاز (مثلا هزینه لایف کوچینگ با کوچینگ مدیران عالی متفاوت است)
- قدرت برند کوچ (اینکه آن کوچ چقدر شناخته شده است)
- مدارک بین المللی کوچ (آیا مدرک دارد، از کجا مدرک گرفته است)
- تجربه عملی کوچ (هم تعداد ساعات کوچینگ و هم تجربه عملی اش در حیطه مورد نیاز مراجع)
- اینکه قرار داد با یک شخص است یا با یک سازمان (قراردادهای سازمانی معمولا گرانتر است)
به طور کلی کوچینگ مدیران عالی گرانترین نوع کوچینگ است و بعد از آن بیزینس کوچینگ و لایف کوچینگ قرار دارند. در حال حاضر، مبلغ سرمایه گذاری برای کار با اغلب کوچهای فارسی زبان و لایف کوچینگ در ایران به طور متوسط حدود 1 میلیون تومان در ساعت است. این مبلغ برای کوچهای باتجربه تر تا ساعتی 2 تا 4 میلیون تومان نیز می رسد. هر چند بهترین کوچهای ایران که در سطح بین المللی شناخته شده اند، ساعتی 1000 دلار یا بیشتر هم شارژ می کنند.